Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors

Sokół S-150 z Edynburga

W Polskich Siłach Zbrojnych walczących pod brytyjskim dowództwem, odtwarzano i organizowano nowe instytucje i placówki zaplecza naukowo-badawczego, niezbędne nie tylko armii, ale pracujące także na rzecz przyszłych działań przemysłowych w wyzwolonej Ojczyźnie. Największą z nich był Wojskowy Instytut Techniczny (WIT) utworzony rozkazem Naczelnego Wodza z 27 listopada 1940 r. Dowództwo oraz większość z ośmiu samodzielnych sekcji i wydziałów zlokalizowano w centrum Londynu (Vandom House, Vandom Street, London SW1, a od maja 1944 r. 60/61 Stanhope Gardens, SW7), zaś Sekcja Studiów Broni Pancernej i Motoryzacji miała siedzibę w szkockim Edynburgu (10 Lermouth Terrace). Realizowane tam zagadnienia należały do priorytetowych, toteż kolejni szefowie Instytutu, płk inż. Stanisław Witkowski, płk Włodzimierz Hellmann i płk inż. Michał Dembiński, gromadzili w Szkocji najlepszych fachowców, walcząc często o ich „wyciągnięcie” z jednostek liniowych z dowódcami najwyższego szczebla. (04/24)

W 1944 r. przy współpracy inż. Tadeusza Rudawskiego, wykonano m.in. studium konstrukcji motocykli brytyjskich, a także wstępne opracowanie projektowe polskich motocykli z silnikami o pojemności 125 cm3 oraz 250 cm3, doprowadzone w rok później (250-tka) do fazy szczegółowej.

Tworzenie własnego projektu motocykla, oznaczonego symbolem S-150 (zapewne skrót od nazwy Sokół 150, nawiązującej do przedwojennych motocykli PZInż.) rozpoczął Tadeusz Rudawski 15 listopada tegoż roku, już jako kierownik zespołu konstruktorskiego. Jego najbliższymi współpracownikami byli porucznicy Herbich i Nofer. Koncepcja pojazdu zrealizowana została według bliskich Rudawskiemu od wielu lat angielskich metod produkcyjnych, polegających na budowaniu motocykla z podzespołów wytwarzanych przez wyspecjalizowane fabryki. To działanie, przewidziane jako inspirujące rozwój krajowego przemysłu pomocniczego, było zresztą jedyną formą możliwości wytwórczych na obczyźnie.

W 1945 r. ukończono rysunki warsztatowe motocykla S-150 i przystąpiono do budowy prototypu. Przypuszczalnie w sierpniu 1946 r. nowy motocykl został zaprezentowany Szefowi WIT. 15 września tegoż roku inż. Tadeusz Rudawski – od 1 stycznia porucznik – zmienił swój status, zaciągając się do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia (PKPR). Utrzymywał nadal kontakty z Instytutem do czasu jego likwidacji w 1947. Nie chcąc powrócić do kraju, zniewolonego przez Sowietów, osiadł w Birmingham, gdzie do śmierci (we wrześniu 1963, pochowany na cmentarzu w Oscott w Birmingham) pracował jako samodzielny konstruktor w zakładach „H. Miller & Company Ltd”, wytwarzających osprzęt elektryczny pojazdów mechanicznych.